Sproloquio 2017

(Sandrone) Mudnés ed Mòdna, préma ed tachèr al mê sproloqui a vói dèr un cunsélli a tótt vuèter ch-a si chè in piàza Granda. Guardèv datórna! Guardè ch-i avî davanti e sovratótt ch-i avî dedré. S’a vdî del ghégn poch raccomandabil tgnî ‘na man in dal portafói perché a gh’é in gir dla maràia ch’la fa di preliév ed sold anch seinza andèr in banca. Zemiàn di origine garantita e che ancàrra a descuri in dialàtt, ultimi baluardi ed ‘na generazioun ed geint ch’l’ha fat grànda la nostra zitè, pronipoti ed chi scariolànt ch-i han quacè i cané per fèregh i vié, eredi ed chi murador ch-i han tirè sò monumeint come al Dòm, la Ghirlandèina e al palaz Duchèl, a-v salut tótt quant in màsa. Un salut “come seimper” anch a tótt qui ch-i desvìnen da via, qui volenteròs ch-i s’én integrè e i tàchen a biasèr al dialàtt e qui che d’integrères a-n-gh’in fréga gninta, e che d’italian i cgnàssen sól el légg a sô favor….. l’important l’è ch-i descòrden mai che i Mudnés i én bòun e tànder ed picàia, mo guai a pistèregh tròp i pê!!!! Scusè al riterd mo tôtt i an in cèinter a cambia la circolazioun . Mè a vliva gnir in piaza per la streda ch-a-i-ho seimper fat, mo dato che via Tre Febbraio l’è dvintèda tótta ZTL, a m’è tuchè tirèr drétt per Cors Cavour . Quand a sun stè lè in da-gh’éra al Cinema a-m sun acort che la caròza l’a-n passèva brisa per via del machin parchegèdi dedzà e dedlà da la streda e piò andeva avanti piò la streda la se strichèva, acsè a-i-ho tirè zà per via Sgarzerìa e parchegè la caròza de sfrùs in dal curtil ed l’ex Manifatura, che po’, pinsàndegh a mód, vést la fin ch’l’ha fàtt “AL MATA”, l’andrév propria bèin per fè regh un parcàgg
(Sgorghiguelo) Giósta popà ! Pèinsa…. a Mòdna il primo parcheggio culturale al mondo, con al centro il noto “Cavallo di Troia”
(Sandrone) Cun la diferèinza che al Cavallo di Troia l’éra pin ed suldè, e…. quast chè ed Mòdna, l’éra pin ed debit. Comunque l’è propria véra quall ch-a giva Archimede il pitagorico: “ ad ogni azione corrisponde una reazione uguale e contraria “. L’azione l’è stèda qualla ed cavèr via el machin in Piaza Ráma, la reazione l’è che per fèr di éter parcàgg i han strichè el stred. Prémma egl’-i-han strichèdi per fèr el ciclabil, che nuèter mudnés a-n druvàm piò perché i s-han cuchè tótti el ciclo, po’ egl-i-han strichèdi ‘n’ètra volta per fèregh di èter quadròtt blò a pagameint. Mè a-n sò cuma i faran i automobilésta a girèr per Mòdna seinza ciapères atach un cun cl’eter. Meno male che in soquant pòst come al Gàll e a lang a la Giardini i han fàt di murátt per tèra, in manéra ch’el màchin el stàghen tótti in fila indiana…. come in cla pésta col machinèini a mòla ch-a gh’iva mè da ragazól. ….. Addio bei viali di Modena sorgenti dai padugli e con le piante elevate al cielo, orgoglio di Modena e di noi Geminiani….. e pensèr che ‘na volta i han infin tirè zà la mura per fèri piò grand e dèr spàzi al parco. Adèsa tra la corsia di Autobus, i parcàgg a la langa e qui ed travérs a gh’è da fèr la gimcana per evitèr di stóss. Zemiàn, bisàgna ch-a s’i-n fámma ‘na ragioun. A sàm destinè ad andèr a pè o se propria a-n psî brisa fèr a meno dl’automobil, zerchè d’armàgner mègher perché andand avanti bisgnarà druvèr del màchin seimper piò cini
(Pulonia) E nuèter, Sandroun, cuma faràmia a gnir dèinter ed Mòdna cun la caròza ?
(Sandrone) A gnaràm a caval d’un sumèr come i fén San Jusef e la Madànna quand i scapén in Egétt!!! Almeno acsè a-n gh’avram ménga al problema ed catèr un parcàgg. A proposit i m’han dét ch-i han méss Mòdna in dál guinnes dei primati. Sgur.: Popà, mo perchè Sand.:Perché a gh’avam la piàza con la piò élta percentuèl ed carté stradèl. In piazzale San Domenico cun la nóva circolazioun in un spàzi ed treinta méter per treinta i n’han méss 31: Tra segnali di sensi unici, frecce direzionali, divieti di sosta, segnaletica a terra, al sàmbra al percòrs dal ”Zógh ed l’oca “… Mudnés, che Dio a-v bendéssa, cuma stèv? In dal gnir inzà a-i-ho incrusè ‘na móccia ed turésta….. a vol dir che la nostra Mòdna l’è adré ch’la dvèinta un centro di richiamo important; la stmana pasèda in Piaza Mazzini a gh’era un gróp ed furastér chi saltèven da la cuntintázza d’éser a Mòdna, a-i-ho po’ capî dàp ch-i saltèven perché, causa la mancanza di vespasiani, i-n gh’la cavèven piò a tgnirla. Sgnor Ministrador a pos capir che fèr delle nuove opere architettoniche a-gh vóia sold e teimp mo mè a dégh che per fèr soquànt cèso a-n ghe vrà menga al permàss” d’Italia Nostra” o dla Sovrintendeinza ai Beni Culturali? Ogni modo mè per a-n savér nè lézer nè scréver a-v dagh un cunsélli….. in di vulantéin ch-a mandè in gir per fèr gnir i turésta oltre a scrévregh : Visitate Modena la città della Ghirlandina patrimonio dell’Umanità, zuntègh anch: tuliv adrè un bucalèin!!!
(Pulonia) Mo Sandroun csa dit!!!
(Sandrone) Mudnés a-v dév anch dir, che sàtta el festi a-i-ho purtè la Pulonia in cèinter a vàdder el luminari…
(Pulonia) Dio che meravìa, tótt i an i li fan piò bèli!!!
(Sandrone) Quand po’ a sam arivè in Piaza Ráma cun l’Accademia in dla fumana, l’èlber ed Nadèl tótt illuminè, el funtàn colorèdi e la pésta dal giaz a sam armès seinza parol ….. Che spettacol !!!! L’unich lavor ch’a-m piès poch, l’è ch’l’a-s ciàma ancàra Piaza Ráma. Vest cuma l’è méssa la nostra capitel e chi gh stà, mè a degh ch’l’è ora ch’a-gh cambiàma nam. Basta piazza Roma, mè a la ciamarév Piazza Degli Estensi…. sintìv cum’ al souna bein ??… Piazza Degli Estensi; cs’i-n dit tè Pulonia?
(Pulonia) Mè a dégh che t’è ragiòun, l’è tant che i Mudnés i al disen e po’ a dégh anch che dedlè a-n dév pàser nè autobus nè filobus ch-i fan termèr l’Academia, sól zona pedonale per dann, amm , ragazò e basta
(Sgorghiguelo) Mo mama ed dev capir che cun tótt quall ch-i han spés a màtter sò i fil per al filibus……adèsa i n-n i pòlen menga druvèr per destànder la bughèda di cadàtt!
(Sandrone) Mo tès galbéder, l’a n-n é menga gnanch la spesa per màttri sò….. ma i én i quaterzeint mela Euro ch’a gh vol per tirèri via!!! E po’, Pulonia, t’è da capir ch’ i n-n’én menga tótt d’acord….. i comerciant per eseimpi…
(Pulonia) Bèin mè al torn a dir… i filibus in ‘na piaza acsè bèla i-gh stan bèin come un s’cianch in ‘na brèga nova !!! E se propria a gh’è di Zemian ch-i- vólen, a-s pól seimper fer un referendum: vota Si per piaza Ráma pedonel, vota No perché tótt l’armàgna acsè…
(Sandrone) Per l’amor di Dio Pulonia lasa pérder, a n’és-sàm ancàra riprés dal stréss dal referendum ed diciàmber e tè ti-n vô fèr un’èter??? Lasám stèr i brótt lavor e cambiàm descors… Dounca Zemiàn, s’a n me sbàli, è passè piò o meno dû an da quand Muzzareli l’è dvintè séndech ed Mòdna e a-m sembra giòst dèregh la pagèla coi vót cum’a-s fa coi sculèr
(Sgorghiguelo) Alora a gh’la fagh mè la pagèla, visto ch-a sun un studeint e a vagh a scóla anca mè. Dounca mè a-gh darév… Geografia: 6 e mezz. Al cgnàss bein sól Mòdna e Fanan. Storia: 5. A-i-ho savû che i Muzzareli in dal 1300 a Zappolino i tgniven per i Bulgnés… Italiano: 7 e mezzo : al descàr abasta bein anch s’a-l fa di descórs tròp langh. Religioun: 5 A n n’ha ancàra fat giustèr el cési teremotèdi. Scienza dell’alimentazione: 9 Al va a tótt el zéini e i disen ch’a-l sia chersû 5 Kg. Condotta: 10 . L’è brèv, l’è boun e al dis ed sè a tótt!!!
(Sandrone) Basta basta….Beh, mo a-t sàmbra la manéra ed descàrer dal séndech ed la tô zitè ?
(Pulonia) Oh Sandroun te-n vrè menga fèrel tasér … t’a-l sè che i ragàz i èn la bàcca dla veritè….
(Sandrone) Va bein, mo a gh’è un limit a tótt , a-m sà ch’l’ava esagerè.. E po’ bisàgna ch’a descuràma ed Mòdna ….csa vót ch’a gh’in frega ai Mudnés se a Giancarlo a-gh piès de piò al lambrosch o l’acqua minerel, l’important l’è ch’a-l faga i lavor ch’a-l s’ha impruméss… per mè l’è un ragàz ch’a-l farà streda…..
(Sgorghiguelo) Ecco nuèter a n’avam propria bisàgn d’un ch’a-l faga del stredi nóvi e ch’a-l giosta quilli vèci coi bus
(Sandrone) Dagh un tai e descuràm ed lavor séri
(Sgorghiguelo) Descuràmia ed politica ?
(Sandrone) A-i-ho dét cosi séri. Perciò lasa fóra la politica. Dém piotòst: vuèter zóven ch’a-n fè èter che lamintèrev… csa fèv per dèr al vòster contributo sociale
(Sgorghiguelo) Mè al Bosch ed Sàtta a-i-ho fundè l’Associazione culturale no profit ….“ Gli amici della Nutria “ Andam a langh i èrzen ed Sàccia e Panèra a stumpèr i bus che-l fan, prevenire le inondazioni, salvaguardare l’ambiente e proteggere la specie
(Pulonia) Per mè cal pundgàzi lè egli én utili come i bégh in dal furmeint ….. E l me scarùghen tótt l’ort e a-l magnen incòsa!!!!
(Sgorghiguelo) Mo mama noi tuteliamo la flora e la fauna… Se-t duvéss vàder ‘na nutria in dl’ort, tè-s ciam nuèter ed l’associazioun, ch’a fám un bus e a la suplàm viva
(Pulonia) Dio al mê ragazól s’l’è inteligeint. Quisti sé ch’egli én iniziativi socièli per al bein dla comunitè
(Sandrone) Scolta veh ! Quand et t é fat abasta esperienza cun chel bésti lè, dmanda al noster Séndech s’a t-tós ségh a stumpèr soquant bus dal bilànc comunel. Dounca Mudnés a-i-ho vést in dal giornel che la nostra zitè l’è pasèda dal 34 ° al 21 ° post in dla lésta per la qualitè dla vétta. A vól dir che l’an passè a sam stè méj che dû an fa. Ch’a-l sia l’effetto Muzzarelli?
(Sgorghiguelo) Eh!!!! Sì ; più lo mandi giù, più lui ci tira sù!!!
(Sandrone) A m’indespiès sól perché davanti, in dla lèsta, chi stà méi che nuèter a gh’è i nòster cusèin ed Rázz. Mé a-m piasrév savér cs’i gh’han i Arzan ed méi che nuèter Zemiàn, a pèrt al fat che da Rázz avam tòlt in prèst la segretaria dal noster Séndech…..
(Sgorghiguelo) A tal dégh mè cs’i gh’han. I gh’han un parcàgg per el machini propria in cèinter e dô funtani de piò in dla piàza , l’architettura ed Calatrava e la stazion dl’èlta velocitè …dit poch tè ???
(Sandrone) Oh veh!!… Per l’architettura a Mòdna a sam adrè a rivèr anca nuèter . I noster ministrador i han impruméss che prémma dal 2050 i cataràn ‘na soluzioun per el barachéini in dal parco, per fèr nóva piàza Sant’Agustèin con il progetto “ Ducato Estense “ po’ i s’han garanti ch’i arnuvaràn Piàza Mazzini, Piàza Mateoti e praticameint i faran nóv tótt i momumeint ed Mòdna.
(Sgorghiguelo) Farani nóva anch la Carafoli?
(Sandrone) A-n fèr al sumèr. Piotòst biságna ch’i pèinsen dove matter al quèder dal Guercino quand a-l turnarà a cà
(Sgorghiguelo) L’è un Guercino mo qui ch’i l’iven purtè via i-n n’éren menga tant guérz
(Pulonia) Se po’ i-n sàn in dò màttrel a-gh peins mè a catèregh al post.E tra i monumeint da sistemèr a gh’è anch al merchè quért ed via Albinèli, a fer la spesa a gh va seimper meno geint e a gh’è dimandi piazóli vódi
(Sandrone) Alora Mudnés, ch’a sî seinza lavor fèv avanti se no a va a finir che al nòster merchè al fa la fin ed quall dal lonedè, dove nissun descàr piò in dialàtt e che se-t-vô cumprèr quèl bisàgna cgnàsser almeno tre léngui. Sàtta Nadèl i s’iven ciamè al merchè Albinèli a magnèr al panettoun per l’inaugurazioun dei punti di ALTA Gastronomia, po’ i han rimandè tótt e s’la va bein i s turnaràn a ciamèr per Pasqua a magnèr la clàmba… Ogni modo Zemian a pèr che finalmeint a sàmma rivè ed cô a la telenovela dal monumeint al noster Luciano Pavarotti. Dàp soquànt an che gli addetti ai lavori a Mòdna i descurivèn come fèrel, dove màttrel e dove catèr i sold, è rivè di Toscan che in dû minut i han risòlt al problema. Qui ed Pietrasanta i han ciamè la Nicoletta e al noster Séndech per fèregh vàder al progèt : la Nicoletta l’è stèda subétt d’acord, al noster Séndech al s’é cunvint sól quand i g ‘han détt ch’l’éra tótt a gratis
(Pulonia) Mo è-t capî i toscan
(Sandrone) Zemiàn, i disen che a Mòdna avam fat di pas avanti countra la criminalitè. A-i-ho vést in dal fói che in dla nostra zitè è quesi sparî la microcriminalità . Per forza a dégh mè… i microcriminé i én dvintè piò grand e adèsa a gh’avam la media criminalità… gli atleti del furto, qui che per gnir-t-in cà i-s tàchen atach a la grundèra cuma fa el scémmi sui èlber. Sgnor Prefèt, Sgnor Questór, cum’éla ch’a n sàm piò tranquéll gnanch in cà nostra?? Ch’i m scùsen eh, mo mè a vàd che i Zemian i n n’es sèinten brisa sicur gnanch a girèr per strèda, per quindi bando alle ciance: a l dégh ai noster parlamentèr… l’è ora ch’a fèdi del légg che chi ruba,chi trófa e chi màzza a l staga in galéra a pan e aqua, menga ai domiciliari o in persòun cun la television a culór. Ecco mè, quand a vàdd ch’a gh’avam i poliziòt piò togo dal mand a ciapèr i delinquèint e che ‘na volta ciapè qui di tribuné i màtten fora dòp trî dè, a m vin un nervos adòss….
(Pulonia) Sta chèlem Sandroun ch’a n vrév menga ch’a t gnéss un iptus o ‘na sincope perché t’a l sè che a Mòdna l’è un bròt mumeint per i cardiologh. Dai làssem mo descàrer …. Ragazóli, cuma stèv???… Mè, cuma vdi, a sun in piena forma……a sun come l’asè balsamich: col tempo miglioro!!! Cun cal fumàni de st’invéren a-i-ho pérs ‘na quelch tómbola e alora a m sun tachèda a la televisioun, adèsa ch’a n duvam piò paghèr al cànone tótt in ‘na volta, anch la pubblicitè l’è dvintèda piò simpatica…. Mè a dvèint màta per cla vcìna ch’la dis a sô marî: facciamolo più spesso, facciamolo più spesso anche noi….. a l’ho dét cun Sandroun….. ma a lò i tòst i n-n’égh piesen menga… A guèrd anch i programma ed cuseina, sól ch’a m vin sò la tégna quand chél bèli ragàzzi em vólen insgnèr, a mè, a spramièr in cuseina druvànd i avànz…. Propria lor che n san fèr gnanch un ov cot a bàla. Mê nona, puvràta, l’a n saviva menga ed làttra ma l’ha seimper fat el pulpàtti cun al láss ch’a gh’armagniva e i fritlòz cun la mnèstra stalàdida…. Ragazóli, i-v vést ch’a gh l’avam cavèda avér la paritè cun al sesso forte…. Adesa ai noster fiòo, a ghe psàm der anch al noster cugnam….. mè a degh che l’è ‘na bèla cunquésta…..
(Sandrone) Bèla roba!!!! Peinsa mo… Il signor Bianchi e la signora Neri annunciano con gioia l’arrivo del loro primogenito Giovanni Bianchi Neri….
(Sgorghiguelo) In feven préma a ciamerel Giovanni Juventus?
(Sandrone) Mudnés, a-v dév dir che quand a-i-ho imparè che st’istè a gnarà a Mòdna Vasco Rossi a fèr un conzért, a-m sun un po’ preoccupè perché i rivaràn da tótt’Italia per vàddrel e l’andrà a finir che a Mòdna a pasaràm da una vita normale a una vita spericolata. E pensèr che propria chè a Mòdna il Blasco l’ ha fat i prém pass in dla musica. In dal 1965 l’ha vint al concors “ L’usignolo d’oro “ organizzè propria da la “Societè dal Sandroun”: a gh’avam ancàra el fotografî e la musica ed la canzoun
(Pulonia) Che bèl ragazól ch’l’éra!!
(Sandrone) Dai mo, Pulonia, che l’è propria ora ch’andàma vérs cà
(Pulonia) Csa dit?? St’an a fám el nozz d’or e tè et me impruméss te-m port a zèina da Bottura , l-è 50 an ch’a-t sopport, mè a dégh ch’a m’a-l mérit. Peinsa che alla Francescana a g’ha magnè di personagg come Renzi, Robert De Niro e la Merkel… mè a n sò tè…mo mè a-m seint a l’altàzza
(Sgorghiguelo) Magnè… Magnè…. A-s fa per dir.. A-l fa seimper del razioun da dieta punti. Peinsa che quand De Niro le gnû fóra dal sô ristorant a pèr ch’a-l sia passè in San Franzàsch a vàdder se Fini l’iva ancàra avért...
(Sandrone) Basta!!!! A n’ho bèle abàsta di voster descors futili e irriverenti. Lasém saluter……..
(Sgorghiguelo) Popà, posia dir quel anca mè?
(Sandrone) Vót parlèr dal Mòdna? Verameint ed désgrazi e bròt lavor a n’aréven bèle descòrs
(Sgorghiguelo) Ma t’a-l sè che dopo la tempesta torna il sereno… Mudnés, tifos zal e blò, mè, st’an, a-n so se màttrem a rédder o a zighèr…..A sun cunteint perché agli Olimpiadi ed Rio al noster Paltrinieri in dal nuoto l’ha vint la ‘mdaia d’or e la pallavolo- Modena l’ha fat capòtt: scudetto, coppa Italia e supercoppa!!!! Se po’ a-m vòlt dal pèrt ed viale Molza, invece, a-m se strécca al cor…..A vàdd un “Canarein” ch’a-l spigòza, tant brótt e tant sbatû ch’ l’è andè a finìr in ‘na busa acsè grossa, mo acsè grossa che in cunfrount al parcàgg dal Novi Sad al pèr la stagnèda dla puleinta. Secand mè, al Presideint a s-l’ha d’aver mandè i Arzan o i Bulgnés…. Ogni modo, sgnor Presideint, bisàgna ch’a-s dàga ‘na mòssa per fèr argiùlir i canarein a la svelta e a-l s’arcorda che, per nuèter Zemiàn, Mòdna da seimper la finéss per “A” e mai la finirà in…”D”. Forza Modena e forza vecchio cuore gialloblù!!!
(Sandrone) Adèsa Mudnés, préma d’invières vers cà a vói mander un salut al nóv Questór e al nóv Prefèt, che st’an al turnam a vàdder cun la stanèla,e al nóv Cmandant di carabinér; auguràm a tótt e trî un boun lavor . Boun lavor a l’auguràm anch alle forze dell’ordine e ai noster pumpér e al nóv Cmandant, ch’i han fàt ‘na bèla figura nelle zone terremotate… mèinter a uèter Zemiàn a-v dagh i ultem cunsélli e po’ a vagh. A-n dèdi brisa a meint a tótt quàl ch’i disen per televisioun, specialmeint a chi politicant che, davanti a la telecamera i fan finta ed litighèr po’ dedré.... un a-l la fa e cl’èter a-l la magna; e uèter ministrador ed Ráma: continuè pór a tór i sold ai puvràtt… l’è véra ch’i gh n’han poch….. mo i gh’én po’ in tant!!! L’important l’è che, nueter, gente del popolo, a pensàma a lavurèr e a tgnir sò l’Italia, che a desfèrla a gh’è già ch’i gh peinsa. Mo a n v’i n tulìdi, tgnî dacàt la salut, avîdi fiducia e a vedrî che un de ‘sti an el cosi a –s giustaràn. E a m’arcmand tgniv strécch a la piòpa ch’l’è po’ cla piopa èlta e sàcca pianteda in dl’umbréghel ed Mòdna e che l’a-s-ciama Ghirlandèina!!!!