Sproloquio 2011

(Sandrone) Mudnés ed Mòdna, Zemian nê e chersû a l’ambra dla Ghirlandèina, lavurador a tempo pieno e cassintegrèe, disocupèe a chilometro zero e precari dla scóla, Zemian in bulatta e Mudnés ch’a-i avî méss al porch a l’òra, Mudnés cun la maia ed cachemire e Zemian cun la maia cumprèda al merchèe dal lonedè, zitadein d’ogni culor, sesso, raza e religioun, a-v salut tótt quant in masa. Scusèe al riterd, ma ‘sa vliv, i s’han méss ados ‘na paura che préma ed mulèr la bria dal caval a-m guardeva datórna ch’a-n fóssen bèle deinter al ZTL, la zona a traffico limitato o come i la ciamen i Zemian “zona tentato ladrocinio”. Sé,perchè a l’an passèe in 50.000 i han ciapèe la multa..... ma menga dai vigil...che ed qui lè a-n s’i-n vad, i l’han ciapèda da “Polifemo,” cla bestia cun l’occ rass ch’ l’a-n làsa scamp a nissun; a m’éra gnû l’idea ed pasèr dedlà da la riga e fèr fotografer al dedrê d’Erio, al noster caval, meinter al tirèva sò la cáva e po’ diregh: “Tulî mò zà al nómer dla targa”, Ma la Pulonia la m’ha détt ch’a-n stà brisa bein e a-i-ho lasê perder. Qualla lè veh l’è ‘na bela tàsa! I Mudnés, per gnir in ceinter o i vinen in spìcciola o i làsen la machina a cà ‘d Dio. Zemian v’i-n sî-v acort che i quadrot blò di parcagg a pagameint i én in leinta ma inesorabile crescita meinter chi bianch per parchegèr a gratis i én in via di estinzione forzata? Tra poch a Mòdna per pugèr la machina da ‘na quelch pert a-s tucarà fèr un mutuo a la banca o girèr cun ‘na sbisachèda d’euri oppure fiachères ‘’na gamba per parchegèr in dal stréssi zali. S-pol ander avanti a cla manéra chè?! A-s capéss che po’ i automobilésta i li stròlghen tótti per a-n pagher el multi; come qui ch-i van deinter a la zona ZTL a cul indrê
(Pulonia) A cul indrê?
(Sandrone) Sè, propria acsè, a gh’era in dal giornel qualla d’un vigil ch’l’iva scrét in dla multa:”Entrava nella zona a traffico limitato rinculando facendo finta di uscire”...
(Pulonia) Seint che roba!
(Sandrone) Mudnés, a guardèrev ded chè a dirév che nonostante i brótt lavor ch’a gh’è in gir a-v la cavèe abasta bein, s-a sî ancàra in pê a-s vad ch’a sî scampèe a l’alluvion ed diciamber, a la sáca d’agast, a la zanzara tigre, al pericol degl’elezion anticipèdi, ma sovratótt a si scampèe al promési di noster ministrador ch-i-s’n’han fan tanti e po’ tanti che, s’l’è vera che col promési a s’impéss la panza, nueter Mudnés bisgnarev ch’a-s mitéssen a dieta. Guardèv sól datórna....Zemian... S-a v-al sî descurdèe, de drée da cal cantér lè a gh’è al noster Dom cun la nostra Tárr....no no, i-n n-en menga adré chi la tornen a fèr... i g’han da dèr sól ‘na giustadeina. Sgnor Ministrador, va bein che nueter Mudnés a gh’avam tanta ed cla pazinzia ch-a préven esportèrla, ma a-m sambra ch-a tirèdi un po’ trop la corda, guardèe mò ed riveregh ed cô e finir i lavor a la svelta perché a v’arcord che al noster Dom l’è Patrimonio dell’Umanità, cuma dis al protocollo dell’Aia e mè l’aia a la cgnass bein. D’altronde a-n gh’è gninta da fèr: nueter Mudnés con l’architettura a-n n’andàm menga d’acord! S-a peins a tótt i sold ch’avam spes in progett, architàt, consuleint e ciocapiatt ch’i han dét la sua, a-m vin la másca al nès. S-a dev éser sincer ‘na bèla restaureda a la Madànna chè, inzéma al balcoun, la gh’è stèda dèda, ma dal rest è stê fat sol un quelch figadein chè e là, ma gnint in tótt. L’ultem architàt ch’l’ha fat quel ed togo a Mòdna le stê Lanfranco in dal 1100. In compeins a gh’avam po’ dimandi cantér avért: l’ex AMCM, la Pèlta, al polo ed Sant’ Agustein, l’ex fonderie ed Mòdna, Cittanova 2000, al parcagg sàtta al Novi Sad e qual satt-tèra ed piaza Ràma, qui in di vié e chi èter proget lungimiranti. Insàma, s-a gh’avram véta a campèr a gh’ srà di lavor in cors a Mòdna per 20 an a gnir
(Sgorghiguelo) Popà, a-i-ho savû che in Comuna i-én tant preocupèe per tótt sti lavor da fèr, ch-i spéren che in dal 2012 a vegna la fin dal mand acsè i-s chèven al pinsér
(Sandrone) Ma va là,Galbeder. Alora s’han-i fat gli “ stati generali “ da fèr. Giorgio l’ha dett che”vuole mettere in campo un Comune capace di proporre e promuovere soluzioni nuove per una città che sappia riconoscersi e raccontarsi.”
(Pulonia) Dio che beli paroli.!!! Al descàr ch’al pèr un avochèt!
(Sgorghiguelo) Oh s-l’è per quall lè in fat ed cuntèrli i noster ministrador…..
(Sandrone) Ma tes e làssem dir. In dl’architettura a s’è passèe davanti perfin i noster cusein ed Razz, ch-i gh’avran anch la testa quedra ma i gh’han un punt rotand sull’autostreda ch’l ha fat al gir dal mand. Nueter, invece,ed punt, a n’avam un “ciclopedonale” ch’al fa al gir sovra la via Emilia e l’è tant poch frequentèe che quand a-gh pàsa quelchidun i-gh ciochen el man. Che delusion!!! Pensèr che Mòdna fin a soquànt an fa l’iva da dvinter la zitê del futuro, invece l’è adrée ch’l’a dveinta la città del passato. Adèsa i volen fèr sól di museo: Museo Ferrari, museo ed la cà ed Pavarott, un museo a cielo aperto al Novi Sad, al museo dla pallavolo, al museo dal Risorgimeint ….
(Sgorghiguelo) Popà farani anch al museo del testi ed lagn?. Mòdna l’éra famosa per i buratèin
(Sandrone) I al faran seinz’èter. Sia al museo di buratèin sia qual del ghégni ed branz. I aspèten sól ch-a pasa soquànt an perché adès a gh-n-è ancàrra tròpi in gir
(Pulonia) Scùsem Sandroun s-a degh la mia:” Ed tótt chi èter museo a-n m’imbaraz, ma qual in dla cà ed Pavarott al vol fat e po’ anch a la svelta. Adès, tótt qui chi vinen a Mòdna e i dmanden dal méster a-s táca mandèri al zimiteri dal Muntel! E a proposit ed Pavarot cum’éla andeda a finir cla partida dal monumeint al noster Luciano? Han-i po’ decis in-du’a mattrel? A gh’è chi giva ch’al steva bein deinter al teater Comunel, chi al vliva in dal parco Ferari, tè Sandroun in du al mitrésset?
(Sandrone) Mè Pulonia al mitrév chè in piaza Granda,inzéma a la Preda Ringadora, vultèe vers al Municepi in manéra che tótt i dipendeint dal comun i al seinten quand al canta “Nessun Dorma“
(Pulonia) Veh Sandroun, st’an te-m sámber piotòst polemich, cambia mò descors ch-l’è mei!!
(Sandrone) Dounca Mudnés st’an in campagna nonostante la tròpa acqua ch’è gnû, la-n n’è brisa andeda mèl dal tótt. E dato che da soquànt anàt tra l’óva, al lat, i óv e i cunéi a gh-l’avam cavèda a màtter da ‘na pert soquànt suldàt, mè e la Pulonia avam pensèe ed cumprer un mini apartemeint al mer da pasèregh la vciaia. Adès al và tant ed moda. A s-sam guardèe datorna, ma chè dal nostri pert a-n n’avam catèe gnint a buon prézi e ch’al s’andéssa bein. I s’iven insibii un bilocale da ristrutturèr a Montecarlo ma quand a sàm andè a rogit a-n s’cateva piò al padroun dla cà...... e avàm lasèe perder. Meno male, perché la crisi l’a-n n’è menga finida e de sti teimp l è mei aver un maghàtt da ‘na pert in chès ed bisagn. La crisi la gh’è e come!!! Basta guardères dintoren.... Giorgio, al noster Séndech, da quand Ràma la gh’ha taièe i viver l-ha smès ed fer bàcca da rédder: el scóli el tiren avanti cume-l polen, i operai i én arivèe a strichèr l’ultem bus ed la zéngia, perfin la grande mamma Fiat per stèr in pèe l’ha pensèe ed fèr lavurer i operai anch a la festa
(Pulonia) Speram che la Fiat l’a-s ripranda e ch-i aumeinten al stipandi a Marchionne a vader se,finalmeint, a-s cambia cal maioun blò!
(Sandrone) L’important l’è a-n perder la fiducia, a-n n’è menga la préma volta ch-a sam in dificoltèe. A faram come seimper: a dmandaram a San Zemian ed dères ‘na man!
(Sgorghiguelo) Al set popà che Mòdna la gh’ha di èter sant in paradis oltre a San Zemian?
(Sandrone) Da boun?
(Sgorghiguelo) Sissignore, tótt Sant chi fan i miracol al mumeint gióst. San Giorgio da Mòdna st’inveren col decreto del gàmm antinéva obligatori l’è dvintèe al protetor di gumésta, po’ a gh’avam San Daniele, che per via di 450 Km ed ciclabili ch’al vol fèr, l’è dvintèe al protetor di mecanich da biciclat e per finir San Graziano al protetor di can
(Sandrone) E dai cun sti can. Per ‘na stmana su tótt i giornèe a-n s’è fat èter che descarer dei cani sì o dei cani no deinter ai bar e ai ristorant, gnanch la fossa ‘na questioun acsè important
(Pulonia) L’e important sé e come! Mè, la nostra cagnina Ruby, a la tógh mégh dapertótt, perfin da la petnadora. Povri besti el gh’avran pór i sô dirétt anca lor
(Sandrone) Ecco a gh sam coi dirét. Ma a voi dir, di dver a gh n’ha più nisun? Vadet Pulonia al problema di can a-n gh l’avam menga… a gh’avam al problema di sô padroun. La stmana passèda al bar Molinari a gh’éra ‘na sgnora cun in braza un cagnin ch’al pariva un pòundegh e l’a gh giva “Fiffi, dì alla mamma cosa vuoi stamattina per colazione” Po’ l’ha pucèe ‘na “brioss” in dal capucino e l’ha imbuchèe ste can come ch’al fossa un ragazol e lò per ringrazierla al gh’alchèva la ghégna dap ch-al s’era apeina alchèe al cul. I padroun di can che reclamano i diritti i gh’avran anch el sô ragioun, ma bisagna chi s’arcorden di sô dver, perche’, ad esempi, la caca la vol tolta sò menga fèr finta d’a-n la vader
(Pulonia) Ma Sandroun i-n n’én menga tótt acsè
(Sandrone) Meno male. A i ho savû dal giornel che prest i noster ministrador i faran a Mòdna il cimitero dei piccoli animali perché quand i moren i-n san in du-a supliri . L’é ‘na bela iniziativa ma préma bisagna chi sistemen al zimiteri di cristian, vest che San Cateld al fa ancara aqua da tótt i cantoun, anch se prest al gnarà desméss perché a Mòdna piò ed 1000 persoun a l’an el volen esser cremèdi e dal 2011 anch Mòdna la gh’avrà al sô ” forno crematorio”
(Sgorghiguelo) Mè, per prém, a farev cremér al noster ceinter storich ch-l’è mort da soquànt an!! Però a penseregh a mod c’sa fani al fóren crematòri da fèr, a-n gh’avam bèle il doppio inceneritore di via Cavazza ?
(Sandrone) Sta boun caioun. L’inceneritore al sérev per smaltir al rósch ed Mòdna e dintorni
(Sgorghiguelo) Al ciàmet rósch ed Modena e dintorni tè? Mè a dirév ed Mòdna, dintorni e del “Regno delle due Sicilie”
(Sandrone) ‘Sa vot, al Sud i-n gh’han menga la raccolta diferenziata come nueter Mudnés, che tra l’altro a sàm tra i piò togo in Italia; anch se l’eter dè a i ho vest un ch’al cazèva ‘na sporta ed rósch fora dal fenestrein dla machina. “Ecco, a-m sun dett quall lè a-n fa menga la diferenzieda ma al fa la difereinza tra un am e un esen, con tótt al rispett per i sumer ”
(Sgorghiguelo) Scolta popà cus’e l cal quarantot ch’ è nê tra el “gafi” e qui dla Cumuna?
(Sandrone) ‘Sa vot ch’a-t déga, a-n s’è brisa capî dimandi. Se al noster asessor a la sicurazza, ch’a-s lameinta seimper perchè a gh-avam poch vigil, l’ha pinsèe ed màtren soquànt davanti al computer ed not per controler la zitè al gh’avrà por el sô ragioun.... Mè a sun ed campagna e a-n m’imbaraz, a dégh sól che se i delinqueint i lavoren anch a la nott, el guèrdi bisagna ch’el faghen èter tant: al problema a-l srà tgniri desdèe tótta nott davanti al video!!
(Sgorghiguelo) A meno chè.... si màtten in turen insàm un vigil e ‘na vigilassa et vedrè ch’ i caten la manéra ed fèr gnir mateina...
(Sandrone) Ma t’èsen. Dounca Zemian, ‘sa vlivia dir? A-n m’arcord bèle piò. Che fótta dvinter vècc, Pulonia scòlta cum’a-s ciamel cal tedasch che tè ed di ch’l’è un mê pareint?
(Pulonia) Alzaimer Sandroun, a-s ciama Alzaimer
(Sandrone) Ecco propria quall lè, perchè vadet Pulonia mè a gh’avrò anch poca memoria, ma a m’arcord bein che i noster ministrador i s’iven impruméss ed sistemer piaza Mateoti, piaza Mazini, piaza Ràma e i vièe dal parco e invece gninta ed nov sàtta la Ghirlandèina. Però per la criminalitèe a gh’avam del beli confermi... i lèder chi cuntinuen a gnir per cà.... i delinqueint chi ruben ai anzian... un quelch sicilian ch’al vin in ferie a Mòdna e soquànti escort da esportazioun...
(Pulonia) E-t gh’è ragioun, l’è un’indeceinza!!! S’a-n fóssa per quall a dév dir che Modna l’a-m va bein acsè. Per el festi ed Nadel a sun gnuda in ceinter a fèr shopping e a sun armèsa impresionèda dal luminari. In Cors Vitòri, un di vièe piò bê ch-a gh’avam, a-i ho vest tótt stel lus che dal Tempio el riveven fin a l’Academia, ‘na lus, ‘na lus ch-a pariva d’esser a Parigi ai campi Eligi . E in piaza Granda? Dio… el lus ed piaza Granda... Cun cla bela stràlla illumineda ch-la partiva dal Dom e la riveva fin chè in Municépi….
(Sandrone) Va là Pulonia ch’ ed gh’è ‘na bela fantasia. Magari a te srev piasû ch-la fóssa steda acsè. Piò che al luminari ed Nadel i pariven i lumein dal presepi... anch-e st’an lofi...tirand via chi trî o quater èlber adubèe in dal parco e al pòrdegh dal Colég’ per al rest dimandi miseria.. Mè a gh’avrò anch poca memoria, ma tè Pulonia te gh- vadd poch. Ma quall ch’a-m preoccupa de piò, cher i mè Zemian, l’è al parcagg satt- tèra dal Novi Sad ch’a-s ciamarà Novi Park. I noster ministrador i han pensèe ed fèr un naster traspurtador che dal parcagg al purtarà la maraia quesi fin sàtta la Ghirlandèina cun un percors studièe aposta. Al nàster al pasarà per Sant’Agustein, al gnarà po’ in Piaza Mateoti per gnir fóra da un bus in piaza Mazini. E a-n n’è menga détt ch’i-n stròlghen la manéra ed feregh fèr ‘na deviazioun per ‘na sosta a l’IPERCOOP. Ed sicur a srà un lavor fat bein, ma dimandi in economia, tant che i Zemian i l’han bele batzèda “la metropolitana ed la mutua”. A-i-ho po’ anch savû che prest a rivarà i sold dai noster rezdor ed Ràma per al lifting dal Palazz Duchèl. L’éra ora!! La nostra Academia la g’ha propria bisagn ed soquànt interveint per fèrla turnèr ai vecchi splendori.
(Sgorghiguelo) Sól per la facèda a gh-e vrà soquànt quintée ed botulino....A proposit popà al set che difereinza a gh’è tra l’Academia e la magioranza sò in comuna??? Nisòna difereinza: tótti dô el perden di pèz....
(Pulonia) Ve’ Sandroun cum’andràla a finir cal tira e mola e mola e tira per la piscina al “Parco Ferari”, la farani sè o no?
(Sandrone) Perbaco ch-i la faran....Sól che dato che col verd la-n và menga d’acord i han decis ed cambier progèt; invece che feren ónna sola granda, i-n faran tanti picoli: ónna a la Brusèda, ónna a la Maduneina , un’ètra in zona Tempio, e per a-n spànder di sold impiran d’aqua el rotandi in di incrôs, sperand ch’i-n s’impésen menga ed pass putanein.
(Pulonia) Adès possia saluter al mê amighi? Ragazoli cuma stèv? Mè a degh ch-a stag bein, perchè a savî, a ‘na zérta etèe s-a stam a dèr a meint a tótt i dulurein l’è finida... A duvam stèr in forma, a-n n-i sintî che st’an l’è un anno tutto al femminile, l’è l’anno del rosa, per furtuna ch’ avam desméss al viola perchè détta come la vol détta... a se vdiva in gir di “marcantani” chi sembreven di catafelch. Scultèe ragazoli e-v catèv intrighèdi anch uètri col decoder? Mè a-v degh ch’i han truvèe ‘na bèla manéra per sferghères di sold! I s’han det ch’i-han chersû i canèe ma dal tamplèdi a n’i-n vdiven bele a basta in chi soquànt ch’a gh’éra. Ah, ma a gh-l ho détta cèra e nátta quand a sun andeda arnuvèr l’abunameint : “Mè ch’a-n vádd menga la Barbara d’Urso, a-n guèrd brisa “la vita in diretta”, a m’indurmeint a “Porta a porta”, quand a gh’è Fede a cambi canel e cla Buieda dal Grande Fratello a-n gh’la chev brisa a capirel ... a-m fev al scount? Oh. Cla ghignosa dal spurtel l’a-n ‘n-ha vlû saver ragioun e a m-è tuchèe ed paghèr la quota intera. A fagh bein mè a ster poch davanti a cal scatloun! Tótt i giovedè a vagh a balèr in polisportiva.... a proposit, ragazóli, v-han-i ciamèe uètri a balèr al “Bunga Bunga”, mè ancara no....
(Sandrone) Ma t’é-n vèe bele al Bingo Bingo dô volt a la stmana?
(Sgorghiguelo) Mè, popà, a vrév mandèr un salut al popolo gialloblu e al presideint Amadei ch-l’ha pasèe la bocia cun gran dignitèe. Grazie Presideint, grazie ed cór. E uèter canarein, ch-a sî seimper lè tra al lés e al fróst, bisagna ch’a-v dedi ‘na mòsa e ch-a tachedi a vinzer daboun..... nueter tifos a-v-stam asvein ma a tacam a éser stóff ed mander zà di magoun. Magari fèe come la Ferari ch-la s’è fata bruser al paioun a la fin dal campionet ma almeno l’éra semper in di prém post.... e po’..
(Sandrone) Sgurgheghel, tès mò, bisagna ch’andàma, a-s vin sira adòs e cun l’umiditèe a tô mèdra a-gh vin fora tótt i mèl
(Pulonia) Sé, dai, perchè in dl’ander a cà a vói passèr da cal bel negozi ed sofà ch-a gh’è su la via Emilia a vàder s-a gh’è dô pultrouni da màter in dal noster tinello
(Sandrone) Pulonia a-n gh’è brisa bisagn ch’andama fin là. S-te vô dô pultrouni rássi, basta et vagh sò in comun o in provincia e t’i-n cat fin che-t vô. E-n sran brisa novi novi, perchè a forza ed pasersli da un a cl’èter el s’en frustèdi, ma egl’en ancàra tante comdi .....al problema a srà fersli der: a pèr che nissun li voia mulèr. Però et gh-è ragioun, bisagna ch-a s’ardusama vers cà perchè a-m seint un po’ stóff per via che stanot a-i-ho durmî poch per un brótt insàni ch-a i’ho fat: a-m sun insugnèe che in dal 2030 in comuna a gh’éra ancàra Giorgio e la sô squedra, roba d’a-n-n’alvères piò da let
(Pulonia) Ma tès bruntloun e làssem mander un salut a la mê amiga Mirella Freni. Dio la stradòra! L’an pasê i-gh’han dè al premio Oscar per la lirica
(Sandrone) Breva Mirella! A m’i-n ralégher dimandi, e a-s duvam anch complimenter cun Bottura che a Parigi l’ha ciapèe al premi come mior cógh dal mand....
(Sgorghiguelo) Bravo Bottura, sei il Massimo!!!
(Sandrone) Un salut e n’avgóri ed boun lavor al voi der al nov Arcivaschev, ai nov cmandant ed l’Academia, di Pumpér e dl’ Aeronautica, con la speranza ch’i-s caten bein in mèz a nueter. Un ultem minut per arcurdèr i 300 an, che la Confraternita ed San Zemian la festàgia, ed la riconsacrazioun ed la césa del Grazi.Tant auguri per al voster anniversari. E per finir un salut a tótt uèter Mudnés. A m’arcmand Zemian, sò col morel e a-n v’i-n tulidi se del volt i lavor i ciapen ‘na brótta piga, arcurdèv ch-a n’avam passèe di péz. Al dievel a-n n’è po’ brisa brótt cuma i al fan...e anch se st’an l’è un’ondes a speram ch’a-n pózza brisa... Pensèe a la salut, a la famìa e a la nostra bèla Italia che st’an la cumpéss 150 an e anch se ancàra l’a-n s’è desdeda dal tótt, a speram che prest la cata al cô dla sgavàtta e ch-l’a gh selta fóra da tótt sti vitupéri.E a Mòdna, per st’anniversàri chè, i han prevést piò ed 300 iniziativ in tótta la provincia. Perquindi Zemian, fratelli d’Italia, come seimper a m’arcmand:” arcurdèv ed tgnirev stréch a la piopa ch-l’è po’ cla piopa elta e sáca pianteda in dl’umbreghel ed Mòdna e ch’l’a-s ciàma Ghirlandèina”!!!