Sproloquio 2006

(Sandrone) Mudnés ed Mòdna,ultem Zemian DOC patrimonio dell’umanità,mudnés filòsof e mudnés che ignorate,furastér desgnû da foravìa con o senza il permesso di soggiorno,mudnés rock e mudnés lenti,a-v salùt tótt quant in màsa. St’an,per rivèr chè in piaza Granda e schivèr Ciro Menoti,in dove,tra l’altro,i-n gh’han ancára fat gnint, a-i-ho pensê ed tór la tangenzièl. A-n l’avèss-i-a mai fat! Quand,desgnànd da Nunantla,a-s sám imbatû in dla nóva rotatoria,ch’i han fat in via Emilia,al cavàl l’ha pérs l’orientamèint e a-s sám catê,’na vòlta a la Fussèlta,n’ètra vòlta a Culgaróla e s’a-i-avam vlu rivèr in orari a s’è tuchê d’impièr al navigatore satellitare che mé fiol Sgurghéghel l’ha vlû muntèr a tótt i cast in dla caròza. Quand Dio l’ha vlû,a gh sám saltè fora,ma a-s la sám vésta brótta : a-s sám salvê sól per miràcol perché quala lé la-n n’è ménga ‘na rotánda. L’è “ un attentato alla salute pubblica “! Mè a dèg ch’l’ha d’aver studiê dimandi l’assesór a la viabilitê per strulghèr un lavór cumpagn. Ogni modo,Zemiàn,a sám chè. Gî bein sò,cus’in gî-v di nóv rezdór ed Mòdna,dop quèsi dû ann ch’i han tòlt in man la mascla?Han-i mantngû él pruméssi fàti in campagna eletorèl?Mè a vègn a Mòdna ‘na volta ogni tant,ma di gran cambiamèint a-n n’ho ancára vést. Veramèint un bel cambiamèint a l’ho lètt in dal fói: a-i-ho savû che Mòdna l’è andèda a finir al trentésim post in dla graduatoria per la qualitê dla véta…Ah,bê teimp quand nuèter Mudnés a-i-éren tra i prém zinc in Italia!Adès i disen ch’a sám brèv sol a lavurèr!
(Sgorghiguelo) Veh,popà,famm-i-a come i gàmber chi cráden d’andèr avanti e invece i van a l’indrê?
(Sandrone) Tès,Sgorghi,a-n fèr di comèint inùtil! E po’ crádet ch’a sia facil mandèr avanti ‘na zitê come la nostra?Tótt i dè a gh’è di problema nòv:el strèd,i parcag’,el cà,la viabilitê….
(Sgorghiguelo) I ciamet problema nov,tè,qui lè?Mo’s’a s’i-n descuriva bèle ai teimp dal dòca Pasarèin!E po’ a la viabilitè è-n gh’han da pensèr él gafi?
(Sandrone) Intant el-s ciàmen “ Vìgil Urbàn “,anzi “ Polizia Municipale “ e po’ anca lór,puvrátt,cuma vó-t ch’i fàghen a ciaper dapertótt? Biságna pór ch’i caten al teimp ed fèr ‘na quèlch multa se no in Cumuna i-n tiren piò avanti,vést che i ministradór ed Rama i gh’han taiê i viver.E pensèr,Zemiàn,a proposit ed viabilitê,che a Modna a psiven aver la dappia M come a Milan,s’i avéssen fat la Metropolitana!Inveci s’la va bein i faràn la metrotranviaria,ch-l’an n’è éter che un filobus vèc’ ch’i g-han fatt al lifting.
(Sgorghiguelo) Veh,popà,è véra che per fèr al vigil biságna éser grand almeno un méter e utanta?
(Sandrone) ‘Na volta! Adèss a Modna i van bèin tótt,anch qui èlt un méter e quèl,tant’è vera che al ministro Pisanu l’ha telefonê al Câp di Vigil e al s’è arcmandê “ di non abbassare ulteriormente …la guardia “ Sperám ch’al-g daga a mèint. Dounca,Mudnes,cuma stèv?A-m sambra ch’a sidi un poc zò ed morèl.Gh’avìv di problema ed salut o én-i problema ed sold?S’a-s trata ed problema ed sold “ mal comune, mezzo gaudio “,Mè,per arsanèr al bilanc’ familièr,a-i-ho méss sò un alevamèint ed pulàster,ed qui chi van a razèr in dla màssa,insám a soquant capòun ch’a s’aviva castrê al ministro Calderoli.A-m tácca però ed tgnîri in dal srai per via ch’i-n –s mesc’en cun chi usê chi vinen d’èd via e che,magari,i-g pólen tachèr la viaria.Acsè,l’è andèda a finir ch’a-n n’ho vindû gnanc un. Meno mèl ch’a-i-aviva piantè sèt o òt qualitè d’insalèda,ch’l’è rivèda a custèr ‘na bátta d’òli.Difàti i la ciamen: l’oro verde dal frutaról.Però,a pensèreg a mód,nuèter talian a sám propria di gran pulaster,vést ch’a-s lasám influenzèr da la televisioun. Cun la storia dla mucca pazza i s’han tolt la bistàcca.Per via dl’afta pizotica a-n se psiva brisa magnèr dal ninèin;sperám che almeno i-s làsen al caval,se no a-s tucarà ed magnér sol di sumèr. S’a-s trâta inveci ed salut,cun al nóv usdèl ed Bazvèra,a sám in ‘na bátta ed fèr. Oh,Zemian,quall lè l’è propria un gran usdèl!I gh’han méss di macchinari da fèr invédia ai mericàn. Pensê ch’i curen de tótt e, secánd mè, prest i rivaràn anch a drizèr i gób.
(Pulonia) Sicur ch’i déven guarir tótt,se no cuma fàn i a fèreg al funerel ch’a-n gh’è gnanch la césa?!
(Sandrone) Tès mo’,Pulonia,e làsem andèr avanti,se no a perd al fil dal descórs e a-n càt piò al cô dla sgavátta. Dounca a giva che al problema di parcàgg’ a Modna l’è gros dimandi,anch s’i n’han fat un bel grand dedrê da la ferrovia.Ormai però i-g van in tant che per tór al treno a la matèina biságna parchegèr la sira préma.
(Sgorghiguelo) E cus i-n dît , popà, delle polveri sottili?
(Sandrone) L’è un problema séri dimàndi…e anch se al nòster séndec al fà báca da réder quand al và in gir sgugnànd in biciclátta i zemiàn i-n n’e-g dànn brîsa ameint : i dróven la màchina l’istáss.
(Sgorghiguelo) Sé,però cun al blocc dal tràfic i han fatt un bèl bus in dl’aqua.
(Pulonia) Mò almeno al giuvidè a-s pôl girèr in filobus tôtt al gióren cun sól un euro.
(Sandrone) ‘Sa gh’è-t da fèrten meravîa,a-g n’è tant ch’i giren a gratis tôtt l’an.
(Sgorghiguelo) Veh,popà,a-i-ho savû che per risolver al problema dla viabilitè in Cumuna i én adrê a pruvèrli tótti e i noster ministradór i-n san piò che Sant ciamèr.
(Sandrone) Che Sant vo-t ch’i ciamen s’i han infin tòlt via al Cruciféss da la sèla dal Cunséli.
(Pulonia) ‘Sa di-t,Sandroun,a-n srà ménga véra?! Veh,Giorgio,t’arcord-et ménga quand da piccol ét fèv al ciàreg e t’andèv a servir mássa in Sant’Agustein?T’è stê anch cap di Boy-scaut.
(Sandrone) ‘Sa vôt Pulonia,…tè-n vád che anch qui dla Crós Rassa i han avû la bèla pensèda ed tór via la crós da la sô bandéra e al sô post i g-han méss un quadròt ráss ch’al pèr l’areclam ed ‘na mèrca d’aftomobil.Purtropp a-i avam imbruchè ‘na strèda ch’l a-m piès pòc. Comunque,Zemian,a srà perché mè a sun a l’antiga e a g’ho del rais bèin piantèdi,ma in cà mè al Crést in cusèina e al Sant’Antáni del bésti in dla stâla a-n mi chèva via nisun.
(Sgorghiguelo) Intanto Sgorghighelo traffica col telefonino,digitandone i tasti.
(Sandrone) Dai pór cun cal bagài lè…quand a t’è gnû la tendinite al pols e il pollice vago a forza ed cucèr chi ptòun,t’èt rang’ po’,e a-n gnir ménga a cá a pianzer.Dàll mò a tô mèdra.
(Pulonia) Ehhh,l’ha fat ‘na sunadèina!
(Sgorghiguelo) Mò, mama, l’è un messaggino…un mes-sag-gino!!!
(Pulonia) Beh,’sa vól dir T V T B R.
(Sgorghiguelo) Ti voglio tanto bene-Rudmilla…l è la mè ambrósa.
(Sandrone) A sám a pòst.Vad-et,Pulonia,adès la va acsè.I zóven d’incô i-n g’han brisa al curàg’ ed descàrrer cun el ragàzi e alóra i-g manden i messaggini.A-i-éren béin divérs,nuèter:pòchi ciàcher e dritto al sodo. Dòunca Mudnés,s’a m’arcord bèin,da soquant an in zà a pariva che i nòster ministradór i duvéssen scaravultèr Modna:adèss,però,a-n s’in sa piò gninta.Gninta porta Gerry in sant Agustein,gninta progèt Krier in piaza Mateoti,gninta parcág’ in piaza Ráma,gninta sede ed la mutua in dagl-ex fonderi ed Modna,insáma,gninta ed gninta. In compèins i han po’ arnuvê al baluardo Cittadella ch’i disen ch’al sia dvintè “ la nuova culla culturale a disposizione dei cittadini “.Acsè cun la Delfini,la palazzina Vigarani,al cafè letterari,el mástri al Foro Boari,al festival dla filosofia,mè a dég che se nuèter Mudnés a-n s’inculturàm adèss a-n s’inculturaràm mai piò.
(Sgorghiguelo) Veh,popà, è piò important la cultura o i parcágg’per via che la geint la vègna in ceinter?
(Sandrone) T’è propia un gran gabiàn!A-s capés ch’l’è piò important la cultura,acsè i mudnés ch’i-n càten ménga da parchegèr invece d’imbraghères i la tósen cun filosofia. A proposit,a-i-ho savû che i nòster ministradór i han cumprè dal demani al parco Novi Sad dove a pèr ch’i sién propia decis a fèreg un maxi garag’ soterràni cun un ascensór orizontèl ch’al purtarà i mudnès fin in piaza Granda e dintóren a travérs ‘na galeria satt tèra.
(Sgorghiguelo) Ascensór orizontèl? Mò popà al s’ciama tapì roulant,ch’al srév po’ un merciapê ch’al gira da per lò.
(Pulonia) Ehhh…dveintel come al tunnel dell’amore ch’a gh’è ai baracòun?
(Sandrone) Sé, Pulonia,però beda bein che mé di bès a l’orba a-n t’in dag piò.
(Pulonia) Come s’a in féssa vóia.
(Sgorghiguelo) Dè sò,popà,in do’ han-i catè i sold per cumprèr al Novi Sad?
(Sandrone) Bein mo’ te-n al sê ch’i han vindû la META a la HERA ed Bulágna?
(Pulonia) Difàti a m’è bèle rivè la préma bulátta da paghér.Va mo’ là che cun sta Hera,Hera…l’éra méi préma.
(Sgorghiguelo) Secánd mè,cun chi sold lè,i fèven méi a cumprer ‘na banca.
(Sandrone) A srév stê abasta n’assicurazioun.
(Pulonia) Sandroun,possia dir la mia?
(Sandrone) Déla pór…basta t’e-n fag gnir sira!
(Pulonia) Ragazóli,cuma stè-v?Mè, s’a-n gh’avéssa ménga Sandroun ch’al bruntèla seimper quand a vag a fer al sopping,a starév dimandi méi.
(Sandrone) Taci,consorte,…e dém piotòst in do t’è méss tótt chi sold ch’a t’ho dê.A-m pèr ch’et gàv el man sbusi come tótti el muiéri.
(Pulonia) Mo’ ‘sa dit,Sandroun,al dè d’incô la véta l’è acsé chèra che i quatrèin i sparésen sáta ai oc’… Làsem mo’ andèr avanti, per piasér.Dounca ragazóli a-i-ho vést in “ Novella 2000 “ che adèsa a va ed moda el dánn in chèrna.
(Sandrone) In chèrna sé,mò tótt i trop i strópien.
(Pulonia) A m’éra gnû l’idea d’andèr a l’usdèl da De Bernardinis,che adès al va ed moda,per váder s’a-m fèva calèr 80 chílo in un cólp sól,ma tè, resca te-n n’è èter, t’è dett che di sold da spander per chèl bagianèdi lè in cà a-n ghe n’è brisa.A-n vliva ménga dvinter ‘na scarnécia come la Lori del Santo quand l’era a l’isola dei famosi e gnanc mègra mègra come la Gazatta ed Modna in agást,ma almeno arivèr al fisic dl’Antonella Clerici. A-i-ho anch pruvè a fèr al rizèti dal pietanzi che Vissani tótt i dé l’inságna in televisioun…ma i chès i en dû…o che mé a sun acsé intrighèda o ch’a-n gh’la chèv ménga a capirel quand al spiega.Se almeno al ciacaréssa in dialatt a srév piò facil saltèreg fóra.
(Sandrone) Al fat l’è ch’a-n sa gnanc l’italian.
(Pulonia) E po’ al fa del razioun acsè abundanti che apèina,apèina l’inspòrca al piatt.
(Sandrone) Ah ,a-n gh’è ménga da fèrsen meravìa.L’era abituê a fèr da magner ai politic che quall ch’i-n magnen a tèvla i al magnen da n’ètra pèrt.
(Pulonia) E seimper parlànd ed televisioun,l’è ora ch’i g dàghen un tai ed fer váder tanta violenza e chi peinsen de piò ai ragazzô che,purtrop,i passen tanti ór davanti al video per colpa di genitor.A srèv méi che i purtess’n a lett cuntàndeg ‘na bèla fòla.Mé, mè fiol a l’indurmintèva seimper cun quala ed l’oca bianca.
(Sandrone) La fòla ed l’oca bianca,Pulonia,i-s-la còunten a nuèter grand,tótt i dé,quand i-s volen fer cráder che i han calè el tàss e che la véta l’a-n n’è ménga aumentèda;guardè sól al treno….’na volta quand l’éra Ferrovî dal Stèt ai ritèrd a-gh’eren abituè,adèssa cun Treni Italia.Com col bigliátt è aumentè i ritèrd,i disàster e furtunè s-t’e-n ciap i pioc’!!
(Pulonia) A voi dir un èter quèl: al merchè dal lonedè al Foro Boari,’na volta l’era l’ucasioun per incuntrèr el mè amighi,fer dô ciacri e dèr n’ucèda a la roba in di bancátt.Adès el mè amighi en vinen piò e,come la roba,anch la geint l’è tótta furastéra.In un bancátt a gh’éra scrétt “ Merce italiana con prezzi cinesi “
(Sandrone) Et vedrè che tra pòc i-s faran digerir la roba cinésa cun i prézi italian. A proposit ed cinés,a-i-ho savû che prest i rivaràn a cupières anch i turtlein.
(Sgorghiguelo) Sé…sé, i han pruvè a fèri,sól che invece che col bus rotánd i vinen fora col bus a mandorla.E adèss a tác’a mé. Mudnes,tifos,che brótt an avàm passè! A v’al dég in latein,anch s’a-n va piò ed moda : “ Annus 2005,annus orribilis “.Insámma un disaster!La Ferrari la-n n’ha vint gninta…anzi no,in Merica a sám rivè prém e secand.
(Sandrone) San Merc! Al gh’eren sol lór dô.
(Sgorghiguelo) Per tótt l’an i s’han cuntè ch’l’éra colpa del gámm e che al retrotreno al sbandèva,po’ i han pensè ed licenzier Barrichello e al sô post i han tòlt un èter brasilian…A-s vád che a la FIAT st’an i brasilian i van ed Moda. Cun la pallavolo la và un pòc méi e dato che come sponsor a gh’avám al Monte Cimone,sperám ch’i-s déghen la strèda per turnèr in zéma a la classifica. Per ultem a-i-ho tgnû i nostri eroi del calcio,i canarèin,che finalmeint,dop nuvant’an,i – g l’han cavèda a vinzer a Bulágna,anch se,a causa ed chi fenòmen dla Lega Calcio,a-n s’n’è adè nisùn. Adès a-n s’zóga piò la dmanga,ma al sabet dôp disnè,al venerdè sira,al lunedè a quatr’ór e al martedè quand a-g pèr; insámma,’na cunfusioun ch’l’ha d’aver mandè in dal baloun anch la squadra .A Pioli a gh’è gnû l’esaurimeint nervos e l’è andè dô stmàni in ferie a Gaiato a tirèr un poc al fiè.Po’ l’è turnè anch perché Viscidi,al míster ch’a-l s’intand ed retrocessioun,a-n gl’iva ancora cavèda a spieghèr ai canarèin in che porta bisgnîva fer gol. In Cina l’aviaria l’ha ciapè in di pulàster e chè in di canarèin. Fra tant despiasér,Mudnés,a-s consolám cun al ciclismo.A gh’avam al zóven Riccò ch’l’ha vint al campionè italian di dilettant e st’an l’è passè in chi togo.Bravo Riccardo! Tira avanti acsè!
(Sandrone) Veh Sgorghi,dag mò un tai!T’è bèle descórs abasta.Adès l’è ora ch’a s’ardusáma. Préma d’andèr,però, lasèm salutèr el nóvi autoritè ch’e gl-i en arivèdi da via:al Prefèt,al Generèl dl’Academia,al Cmandànt di Carabinér e,tra qui ch’i s-n én andè ,un salut particolèr e affetuós a la sgnóra Italia Fortunati,al noster ex prefèt,ch’l’è stèda l’unica autoritè che,a Modna,la-n s’è brisa ingrasèda. Un ricord particolèr a la memoria ed cal gran Pèpa ch’al s’ha lassè e un salut riverèint a Bendátt ch’al dà l’idea d’èser un èter Pèpa ed ghégna . Adès andám propia via dabòun,préma che el gafi i-s pòrten via la caròza cum i han fatt cun la machina di pumpér ch’l’éra parchegièda atàc al tribunèl. Mudnés,a-v salutám tótt,cun tant auguri d’un boun 2006 e an termèdi ménga anch se Putin al sèra i rubinátt dal gas…perché a psì seimper gnir-v a scaldèr a cà nostra, ch’a fàm vag’ in dla stàla e come al solit,arcurdèv ed tgnirev stréc a la piòpa,ch’l’è cla piòpa èlta, sáca e drétta,piantèda in dl’umbréghel ed Modna,ch’la s’ciama Ghirlandèina!